W życiu drzewa przebiegają jednocześnie procesy wzrostu i rozwoju. Wzrost roślin polega na powiększaniu się organów wegetatywnych, to jest pnia, korzeni, korony. Są to więc zmiany ilościowe. Rozwojem natomiast nazywamy całokształt zmian jakościowych, dokonywających się podczas życia drzewa — do wykiełkowania nasienia do śmierci rośliny. Wzrost i rozwój drzewa wymagają często odmiennych warunków. Fazy wzrostu są stosunkowo dokładnie poznane, znacznie bardziej problematyczne jest wyodrębnianie faz rozwojowych. Jednak wszystkie dotychczasowe obserwacje wskazują na duże podobieństwo przebiegu tych dwóch zjawisk.
Rozwój drzewa dzieli się na trzy kolejne okresy: młodociany, dojrzałości i starzenia się. Okres młodociany rozpoczyna się od wykiełkowania nasienia i trwa do uzyskania zdolności owocowania (tabela).
Drzewa odznaczają się wtedy szybkim wzrostem. Kulminacja przyrostu przypada na koniec okresu młodocianego. W okresie tym drzewa znoszą lepiej ocienienie i zanieczyszczenie powietrza, są jednak wrażliwe na przymrozki i susze. Natomiast w końcu okresu młodocianego zdolność korzenienia się oraz gojenia ran jest największa.
W okresie dojrzałości zmniejsza się tempo wzrostu drzew oraz intensywność procesów życiowych (żywotność) i zdolność przystosowawcza do zmieniających się warunków otoczenia. Drzewa zaczynają owocować.
W okresie starzenia się przyrost i owocowanie ulegają stopniowo zwolnieniu, aż do całkowitego zahamowania. Drzewa tracą zdolność przystosowywania się do zmian w środowisku. Rozpoczyna się powolne obumieranie, z reguły począwszy od drobnych gałązek.
Na terenach zieleni drzewa dobroczynnie oddziałują na otoczenie w ciągu wszystkich trzech okresów rozwojowych. Powinny być więc obiektem zainteresowania przez wszystkie te okresy (dla leśnika i sadownika drzewa są natomiast obiektem zainteresowania głównie w okresie młodocianym i dojrzałości).
Umiejętność rozróżniania okresów rozwojowych drzew jest przydatna przyprowadzeniu zabiegów pielęgnacyjnych oraz przy określaniu wartości tych roślin. Uciążliwe warunki miejskie wpływają zawsze hamująco na wzrost drzew, natomiast na przyspieszenie rozwoju mogą wpływać zarówno zbyt dobre, jak i niekorzystne warunki środowiska. W okresie starzenia się gorsze warunki przyspieszają obumieranie. Odpowiednia uprawa gleby i prowadzone zabiegi pielęgnacyjne mogą ten niekorzystny proces złagodzić.
