Właściwości biologiczne drzew

Właściwości biologiczne drzew

Zdolność korzenienia się. Zdolność korzenienia się (przekorzeniania gleby) jest to właściwość drzew polegająca na wytwarzaniu dużej ilości korzeni dla uzyskania możliwie największej łączności z glebą. Duża zdolność rozwoju korzeni jest charakterystyczna dla drzew szybko rosnących. Korzenie topól na przykład wykazują dużą ekspansywność pod nieprzepuszczalnymi nawierzchniami, które mogą zostać przez nie nawet uszkodzone.

Szybkość wzrostu w młodości. Jest to cecha szczególnie ważna dla drzew miejskich. Drzewa szybko rosnące w młodości łatwiej wytrzymują i pokonują różnorodne zagrożenia występujące w okresie młodocianym — zarówno niekorzystne warunki uprawy, jak i uszkodzenia mechaniczne. Ponadto szybko uzyskujemy potrzebną masę zieleni. W warunkach miejskich (Warszawa) objętości koron i pierśnice  kilku gatunków drzew w wieku 5, 10 i 15 lat po posadzeniu są różne i wykazują różną dynamikę przyrostu. Największy przyrost zaobserwowano u klonu srebrzystego.

Pierśnica jest to średnica pnia drzewa na wysokości 1,3 m od ziemi.

Produktywność. W leśnictwie termin ten oznacza wielkość przyrostu masy drewna danego gatunku drzewa, w terenach zieleni zaś odnosi się to do silnie skorelowanej z powyższym procesem produkcji zielonej masy roślinnej (objętość masy liści). Należy podkreślić, że szczególnie ta właściwość drzew zależy nie tylko od genetycznie uwarunkowanych właściwości gatunku, ale również od warunków środowiska oraz prowadzonych zabiegów pielęgnacyjnych.

Zdolność gojenia ran. Jest to właściwość zależna od gatunku, okresu rozwojowego, pory roku, stanu zdrowia i warunków środowiska. Ogólnie drzewa liściaste lepiej goją rany niż drzewa iglaste, ponieważ zawierają więcej materiałów zapasowych w pniu i gałęziach, mają większą ilość pąków śpiących, oraz większą możliwość dostarczania — poprzez floem — materiałów budulcowych — produktów asymilacji — do tkanki gojącej. Drzewa iglaste natomiast „dysponują” żywicą, którą mogą zalewać rany i nie dopuścić do infekcji. Analogiczne uwagi dotyczą również korzeni.

Podatność na choroby i szkodniki. Jest to właściwość bardzo zmienna w czasie i przestrzeni. Ogólnie można stwierdzić, że w mieście drzewa są osłabione przez niekorzystne warunki życia. Sprawia to, że są bardziej podatne na zaatakowanie przez grzyby chorobotwórcze i szkodniki (zwykle owady). Mamy więc z reguły do czynienia z kompleksem nie sprzyjających czynników abiotycznych i biotycznych.

Przydatność do stosowania w warunkach miejskich oraz do obsadzania ulic — to kompleksowa „cecha” danego gatunku związana z poszczególnymi, omówionymi poprzednio, wymaganiami i właściwościami biologicznymi. Dodatnia ocena w przedostatniej rubryce tabeli 2 świadczy o wytrzymałości drzewa na uciążliwe warunki miejskie, długowieczności, stosunkowo niskich kosztach związanych z pielęgnowaniem itp. Przydatność drzew do obsadzania ulic pokrywa się w zasadzie z przydatnością do uprawy w warunkach miejskich. Jednak ze względu na bezpieczeństwo ludzi i ruchu kołowego należy tu uwzględnić jeszcze i obłamywanie się gałęzi oraz opadanie liści i owoców. Na przykład klon jesionolistny z powodu kruchego i łatwo rozkładanego przez grzyby drewna jest szczególnie niebezpieczny przy jezdniach.

Znajomość wpływu szkodliwych czynników występujących z coraz większym natężeniem w ostatnich latach jest jeszcze niepełna. Dotyczy to zwłaszcza zanieczyszczenia powietrza i zasolenia gleby.

Wymagania i właściwości gatunków zebranych w tabeli 2 zostały zestawione na podstawie dotychczasowych informacji z zakresu dendrologii i hodowli lasu. Jednocześnie starano się uwzględnić specyficzne warunki miejskie. Wydaje się, że omawiane zestawienie może być wykorzystane nie tylko w pielęgnowaniu drzew, ale może być również przydatne podczas projektowania doboru roślin dla miast.