Winorośl
Winorośl może i powinna być uprawiana w naszych ogródkach, gdyż winogrona są nie tylko smacznym, ale i cennym owocem pod względem odżywczym i leczniczym. Owoc winorośli, będący jagodą, zawiera kwasy, głównie winny, związki azotowe, pentozany, błonnik (jest ubogi w witaminy). Z cukrów prostych w miąższu owoców najwięcej jest glukozy i fruktozy, z dwucukrów zaś sacharozy. Winogrona zawierają też sporo pektyn (mniej niż jabłka), które mają duże znaczenie w leczeniu oraz w profilaktyce chorób przewodu pokarmowego.
Winorośl europejska (Vitis vinifera) dała dzięki wielowiekowym hodowlanym krzyżówkom i selekcjom bardzo dużo odmian, które różnią się smakiem, wielkością i kolorem jagód oraz porą dojrzewania. Odmiany wczesne zadowalają się mniejszą ilością ciepła. Dla tych odmian, o krótkim okresie wegetacji, wystarcza ciepła i słońca trzech miesięcy naszego lata: czerwca, lipca i sierpnia. Na skutek zarzucenia w kraju hodowli winorośli spotyka się obecnie uprawiane w ogródkach odmiany nieznanego pochodzenia – europejskie i mieszańce, które w lata chłodniejsze zawodzą, dając owoc kwaśny i niesmaczny. Zniechęca to do uprawy tego krzewu. Tymczasem w południowo-zachodniej części kraju, w wytypowanych rejonach o korzystnych warunkach mikroklimatycznych, winorośl może być uprawiana nawet na większą skalę przez osoby znające wymagania tej rośliny i umiejące właściwie prowadzić i pielęgnować te krzewy. Natomiast w całym kraju krzew winny może być uprawiany przy ścianach zabudowań, np. altany, domu mieszkalnego, i parkanach, murach itp.
W doborze odmian dla ogródków działkowych i przydomowych znajdują się dwie odmiany: Perła Czabańska i Aurora oraz dwie dla rejonów cieplejszych: Chrupka Różowa i Skarb Pannonii.
Perła Czabańska jest odmianą pochodzenia węgierskiego. Krzew rośnie niezbyt silnie. Pędy o międzywęźlach średniej długości. Liście szerokie, o słabo zaznaczonych 3 klapach, od spodu prawie nagie, o brzegach nierówno, tępo piłkowanych. Kwitnie dość wcześnie, wydając kwiatostany wytrzymujące chłody. Owoce dojrzewają bardzo wcześnie, niekiedy już w połowie sierpnia. Grona średniej wielkości, krótkie, u nasady słabo rozgałęzione, o dość zwarcie ułożonych jagodach średniej wielkości, o zabarwieniu zielonożółtym. Jagody są kuliste, kruche, delikatne, smaczne, aromatyczne. Grona w czasie dojrzewania atakowane są przez osy, dlatego też zaleca się zakrywać je przed samym dojrzewaniem, np. papierowymi torebkami. Plenność średnia. Wymaga słabszego cięcia, tzw. długiego.
Aurora jest odmianą francuską, otrzymaną ze skrzyżowania odmiany europejskiej z amerykańską. Nie ma większych wymagań klimatycznych i glebowych. Jest odporna na choroby grzybowe. Krzew rośnie dość silnie. Wydaje liczne pędy, wygięte, o dość długich i grubych międzywęźlach. Liście duże, 3-klapowe, grubo ząbkowane, z wierzchu jasnozielone, od spodu omszone. Krzew plenny, na mróz średnio wytrzymały. Grona są dość duże, zwarte. Jagody średniej wielkości, kuliste, zielonkawe, z białym nalotem, soczyste, słodkie, ze słabym „lisim” posmakiem. Cztery dość duże nasiona. Owoce dojrzewają w połowie września. Po osiągnięciu pełnej dojrzałości jagody osypują się. Plonuje dobrze, zarówno gdy stosuje się cięcie średnie, jak i długie.
Chrupka Różowa jest starą odmianą o nieustalonym pochodzeniu. Krzew rośnie silnie. Odmiana mało odporna na mróz i choroby, ale wcześnie wchodzi w okres owocowania i na glebach żyznych plonuje obficie. Owoce dość duże, kuliste. Skórka cienka, jasnoróżowa lub ciemnoróżowa, z delikatnym nalotem. Miąższ jędrny, soczysty, słodki o posmaku korzennym, bardzo smaczny. Grona duże lub dość duże, luźne. Owoce dojrzewają w końcu września lub na początku października. Liście dość duże, o zatoce przyogonkowej zamkniętej, z zachodzącymi na siebie brzegami klap, z wierzchu błyszczące, od spodu jasnozielone, lekko owłosione.
Skarb Pannonii jest odmianą węgierską. Wydaje ona piękne, olbrzymie grona – długie do 40 cm i o wadze do 2 kg. W gronach tych znajdują się złociste jagody, o średnicy do 35 mm, okryte białym puszkiem (kutnerem). Jest odmianą wrażliwą na mróz i choroby.
Chcąc uniknąć strat, większość odmian szlachetnych, m.in. dwie ostatnie wymienione odmiany, trzeba zabezpieczyć przed mrozami.
