Uszkodzenia drzew przez wyładowania elektryczne

Uszkodzenia drzew przez wyładowania elektryczne.

Uszkodzenia spowodowane wyładowaniami elektrycznymi są na ogół dość rzadkie. Najczęściej występują jednak u drzew starych i wysokich, przewyższających inne sąsiadujące drzewa. Częstotliwość ściągania wyładowań elektrycznych największa jest u topoli, wiązów i dębów oraz z iglastych u świerków i sosen. Przyczyną tego może być występowanie różnych związków chemicznych zwiększających przewodnictwo elektryczne drzewa. Duże znaczenie ma również jakość systemu korzeniowego. Drzewa o głęboko sięgających i licznych korzeniach ściągają na siebie wyładowania znacznie częściej. Rzadziej na ogół spotyka się porażone buki, brzozy i kasztanowce. Łatwość porażenia zależeć może, poza gatunkiem drzewa i jego rozmiarami, od jakości podłoża geologicznego, stopnia wilgotności gruntu itp. Drzewa rosnące na glebach o wysokim poziomie wód gruntowych ściągają na siebie wyładowania częściej niż rosnące na glebach suchych.

Rozmiary uszkodzenia są wprost proporcjonalne do siły wyładowania. Bardzo silne wyładowania powodują roztrzaskanie wierzchołka drzewa oraz pęknięcie i rozszczepienie pnia na znacznej długości. W wielu wypadkach dochodzi do zapalenia się drzewa, co zdarza się częściej u drzew iglastych i starych liściastych, na dużej przestrzeni wypróchniałych. Palenie się nie trwa długo; utrudnia je zbyt duża wilgotność tkanek drzewa. Znacznie częściej wyładowanie powoduje obdarcie kory z cienką warstwą drewna na znacznej długości konara lub pnia (rysunek).

Rysunek. Pień topoli uszkodzony przez silne wyładowanie elektryczne.

Wyładowanie elektryczne może powodować zabicie żywych komórek lub ich porażenie. Znane są przypadki zabicia młodych korzeni. Wyładowania elektryczne powodują we wszystkich wypadkach powstawanie ran o dużych powierzchniach. Leczenie ich nie różni się od stosowanego wobec innych uszkodzeń kory i drewna, jednak ze względu na rozmiary i położenie tych ran na drzewie, wymaga ono większego nakładu pracy i pokonania wielu trudności natury technicznej. Z tych względów najczęściej uszkodzeniami takimi nikt się nie zajmuje. U drzew o miękkim drewnie, np. u topól lub klonów, dochodzić może do szybkich uszkodzeń infekcyjnych, na skutek dużej dostępności tkanek uszkodzonego drzewa dla wielu grzybów.

W wypadkach uszkodzeń drzew małowartościowych podejmowanie zabiegów pielęgnacyjnych może być nieuzasadnione po porównaniu wartości drzewa z wymaganymi nakładami. Oceniając drzewo, należy brać pod uwagę jego wartość plastyczną, wiek, zdolność do gojenia ran, ogólny stan zdrowotny, bezpieczeństwo dla otoczenia itp. Decyzja o prowadzeniu zabiegów pielęgnacyjnych lub ich zaniechaniu powinna być podjęta możliwie szybko. Pozostawienie wartościowego drzewa z otwartymi ranami może być ryzykowne. Zapobieganie uszkodzeniom przez wyładowania elektryczne jest bardzo trudne. Jedynym sposobem jest zainstalowanie instalacji odgromowej na drzewach o potencjalnym zagrożeniu. Instalacja taka składa się z odgromnika założonego na wierzchołku drzewa, prowadzonej od niego linki umocowanej do dość długich (20—30 cm) haków, rozszczepionej i przymocowanej do wbitych 3-4 prętów metalowych znajdujących się poza rzutem prostopadłym zasięgu korony (rysunek).

Rysunek. Schemat założenia instalacji odgromowej na drzewie.

Zapobiega to porażeniu licznych korzeni znajdujących się w strefie zasięgu korony. Od pnia do wbitych prętów metalowych linka powinna być prowadzona pod powierzchnią ziemi.