Szkodliwe owady drzew

Liczne gatunki mszyc z grupy miodownic powodują zjawisko spadziowania. Ich szkodliwość polega jedynie na pobieraniu — w nadmiarze — asymilatów z przewodzących je tkanek. Poza tym rozwijając się na spadzi pokrywającej liście grzyby „sadzaki” powodują pewne ograniczenie asymilacji. Do często spotykanych miodownic należy mszyca bukowa liściowa (Phyllaspis fagi L.) występująca na buku.

Wiele innych mszyc powoduje różnego rodzaju narosła. W przypadku masowego pojawu dochodzi do poważnego osłabienia drzew. Ponadto narosła występujące w dużych ilościach obniżają wartość dekoracyjną drzew.

Pospolitą mszycą na różnych topolach, głównie na topoli włoskiej, jest przyrostek skrętnik (Pemphigus spirothaceae Pass. z rodziny Pemphigidae — bawełnicowate). Ogonek liściowy zostaje skręcony i następnie powstaje w tym miejscu spiralna narośl. Często, występując masowo, może przyczynić się do osłabienia drzew i ich przyrostu.

Na liściach wiązów występuje torebnica wiązowa (Tetraneura ulmi de Geer), powodując kolbkowate narośla.

Również na wiązach występuje Schisoneura ulmi L. — dwudomowa mszyca, powodująca w wyniku ssania podwijanie się liści.

Na świerku zwyczajnym i rzadziej na świerku srebrzystym występuje ochojniak świerkowy (Chermes abietis L. = Sachiphantes abietis Kalb. z rodziny Adelgidae  — ochotnikowate = Chermesidae). Samice tej mszycy wysysają soki z pączków, najczęściej u ich nasady, i powodują powstawanie szyszeczkowatych narośli, w które następnie składają jaja. Podczas żeru narośla powiększają się. Mszyca ta może występować masowo. W wyniku zaatakowania przez ochojniaka obumierają partie korony lub całe drzewo.

Na wierzbach często występuje wierzbinowiec niszczywierzba (Rhabdophaga saliciperda Duf.). Jest to muchówka powodująca charakterystyczne, wrzecionowate zgrubienia gałęzi wierzb. Opanowane gałęzie często obumierają lub łamią się w miejscach zgrubień.

Na pędach wierzb można też często zauważyć miotełkowate lub rozetkowate narośla powodowane przez wierzbinowca łozinowca (Rhabdophaga salicis Schrk.) lub wierzbinowca rozetka (Rhabdophaga rosaria H.).

Zwalczanie szkodników pierwotnych i fizjologicznych polega na stosowaniu opryskiwania lub zamgławiania środkami kontaktowymi lub rzadziej żołądkowymi. Ostatnio coraz częściej stosuje się środki systemiczne (układowe), które odznaczają się wieloma korzystnymi właściwościami. Między innymi można je aplikować w różnorodny sposób — poprzez korzenie, liście, a nawet pień, stosując podlewanie, zamgławianie, opryskiwanie, zastrzyki lub owijanie nasyconymi bandażami. Ponadto środki układowe mają dużą zdolność rozprzestrzeniania się w tkankach rośliny, co zwiększa zasięg ich działania.

Wszystkie zabiegi chemiczne powinny być wykonane w odpowiednim czasie, gwarantującym najwyższą skuteczność. Stosowną porą do przeprowadzenia zwalczania jest na przykład okres żerowania larw na zewnątrz tkanek roślinnych lub przechodzenia do nowych miejsc żerowania albo przepoczwarczania się itp. Skuteczność zabiegu zależy poza tym w wysokim stopniu od pogody. Warunki meteorologiczne wpływają na aktywność owadów oraz na zachowanie się środków ochrony roślin w powietrzu, glebie itd. Przed przystąpieniem do zwalczania szkodników należy dokładnie zapoznać się z instrukcją dołączoną do środków ochrony.

Przy każdym zabiegu chemicznym muszą być uwzględnione ponadto wszystkie warunki racjonalnej ochrony roślin i środowiska miejskiego.

Skutecznymi preparatami przeciw omawianym wyżej szkodnikom są insektycydy fosforoorganiczne o działaniu systemicznym, jak: Metasystox, Ekatin i Bi 58. Można stosować również preparaty o działaniu wgłębnym jak np.: Owadofos, Sadofos, Wofatox. Przeciw szkodnikom przebywającym okresowo w glebie stosuje się doglebowo Disyston, Rogor i Solvirex w postaci granulatów. Ponieważ pojawiają się coraz to nowsze środki ochrony, trzeba uważnie śledzić zaopatrzenie rynku i wiadomości na ten temat w czasopismach fachowych.