Pod pojęciem zadrzewień rozumiane są na ogół zadrzewienia poza terenami miast. Ta forma zadrzewień jest przedmiotem dosyć skutecznej ochrony prawnej. Zgodnie z zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 10 marca 1960 r. (Dz. Urz. M.L. i P.D. nr A—5, poz. 49 i z 1971 r. nr 5, poz. 48) rozróżnia się następujące typy zadrzewień: przyzagrodowe, śródpolne, śródłąkowe, śród pastwiskowe, przywodne, przydrożne, przyzakładowe i inne. Art. 144 § 2 rozróżnia następujące przewinienia wobec tych zadrzewień: 1) usuwanie, 2) niszczenie, 3) uszkodzenie drzew i krzewów stanowiących zadrzewienie przydrożne lub ochronne.
Obecnie stworzono jednolitą ochronę prawną dla zadrzewień wszystkich typów (Dz.U. z 1971 r. Nr 12 poz. 116 z dn. 20 maja 1971 r.). Za wymienione przewinienia przewidziano wysokie kary, tj. karę aresztu do 3 miesięcy, karę ograniczenia wolności do 3 miesięcy lub karę grzywny do 5000 zł. Niezależnie od wymierzenia jednej z powyższych kar zasadniczych, kolegium do spraw wykroczeń może orzec nawiązkę w wysokości do 1000 zł.
Zadrzewienia przydrożne. Sprawy ochrony zadrzewień przydrożnych reguluje kilka niżej przytoczonych ustaw. Ustawa z dnia 29 marca 1969 r. o drogach publicznych (Dz. U. nr 20, poz. 90 i z 1971 nr 12, poz. 115) zabrania samowolnego usuwania i niszczenia drzew.
Sposób i warunki usuwania drzew z zadrzewień przydrożnych określa § 20 i 21 ust. 2 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 1 marca 1963 r. w sprawie zadrzewienia dróg publicznych podlegających nadzorowi Ministra Komunikacji (Dz. U. nr 9, poz. 55). Wyrąb drzew przy drogach może być prowadzony przez zarząd dróg za zgodą organów do spraw rolnych i leśnych władz terenowych.
Nowszym aktem prawnym jest Rozporządzenie Min. Gospodarki Ter. i Ochr. Środowiska Dz. Ustaw nr 51 poz. 332 z dn. 11 grudnia 1972 r. w sprawie zadrzewień dróg publicznych objętych zakresem działalności Ministra Gosp. Ter. i Ochr. Środowiska. Sprawom tym poświęcone są następujące paragrafy:
W paragrafie 6 p. 2 ustalono, że na drogach nowo projektowanych lub modernizowanych najmniejsza szerokość pasa ziemi dla jednego rzędu drzew, w którym są zabronione wykopy musi wynosić 3 m.
Według paragrafu 5 p. 1 obsadzanie dróg drzewami lub krzewami może być dokonywane tylko na podstawie projektów technicznych inwestycji zatwierdzonych przez właściwe organy.
Paragraf 8 p. 1 zobowiązuje organy zajmujące się sprawami gospodarki terenowej i ochrony środowiska do zapewnienia stałego pielęgnowania drzew i krzewów w obrębie pasa drogowego.
Prowadzący roboty budowlane wzdłuż dróg obowiązany jest zgodnie z paragrafem 8 p. 2 do:
— zawiadomienia o zamierzonych robotach odpowiednich organów;
— zabezpieczenia zadrzewienia przed uszkodzeniem i stosowanie się do zaleceń organów odpowiedzialnych za sprawy gospodarki terenowej i ochrony środowiska.
W myśl paragrafu 9 p. 1 cięcie koron drzew niezbędne w związku z eksploatacją przewodów nadziemnych i budynków, jak również w związku z ustawianiem znaków drogowych, oświetleniem dróg oraz innych koniecznych wypadkach może być dokonywane tylko za zgodą organu do spraw gospodarki terenowej i ochrony środowiska władz terenowych, pod ich nadzorem albo przez przedsiębiorstwa lub zakłady zieleni. Również usuwanie drzew i krzewów ze względów bezpieczeństwa, zdrowotnych lub estetycznych oraz wycinanie drzew wykazujących objawy chorobowe może być dokonywane za zgodą organu do spraw gospodarki terenowej i ochrony środowiska (§ 9 p.2). Oprócz usuwania roślin w sytuacjach określonych w p.p. 1 i 2 usunięciu podlegają (§ 9 p. 3):
1) drzewa i krzewy martwe,
2) wykroty,
3) drzewa i krzewy, których pozostawienie utrudniałoby lub uniemożliwiałoby przebudowę drogi,
4) drzewa i krzewy, które zagrażają bezpieczeństwu na drodze przez ograniczenie widoczności na odległościach mniejszych niż określona odpowiednim normatywem technicznym,
5) drzewa i krzewy, których usunięcie wynika z realizacji i planów odmłodzenia lub modernizacji (§ 9, p. 3).
Usunięcie drzewa będącego pomnikiem przyrody może być dokonane tylko w koniecznych wypadkach i wymaga, aby organ do spraw gospodarki terenowej i ochrony środowiska uzyskał na to zgodę odpowiedniego organu do spraw ochrony przyrody (§ 9 p. 4). Paragraf 10 zawiera zakazy istotne dla ochrony drzew przy ciągach komunikacyjnych. Między innymi zabronione jest przy drogach: samowolne usuwanie drzew i krzewów, niszczenie i uszkadzanie drzew i krzewów, łamanie gałęzi, obdzieranie kory, rozkopywanie ziemi w odległości mniejszej niż 1,5 m od drzew i krzewów, sypanie soli lub innych środków chemicznych lub polewanie (posypywanie) nimi chodników i ziemi wokół drzew i krzewów, składowanie pod drzewami i krzewami śniegu i nieczystości pochodzących z nawierzchni dróg oczyszczonych środkami chemicznymi. Niestety w paragrafie tym nie określono sankcji karnych.
PRZEPISY PRAWNE DOTYCZĄCE DRZEW
