POZIOMKA
W Europie, w stanie dzikim rosną trzy gatunki poziomki. Poziomka pospolita (Fragaria vesca) występuje w lasach wszystkich kontynentów, przede wszystkim w miejscach osłoniętych i na brzegach lasów. Wydaje owoce czerwone, kuliste lub owalne, lśniące, bardzo aromatyczne. Poziomka pagórkowa (Fragaria viridis) jest podobna do poziomki pospolitej. Rośnie na glebach ciepłych i wapiennych. Kwiaty ma żółtobiałe. Poziomka wysoka (Fragaria elatior) odznacza się bujnym wzrostem i dużymi smacznymi owocami.
Odmiany uprawne poziomki powstały ze skrzyżowania poziomki pospolitej z jej odmianą alpejską i stały się jednymi z najwartościowszych roślin uprawianych przez człowieka. Owoce poziomek cechują duże walory odżywcze i smakowe. Zawierają one bowiem łatwo przyswajalne cukry proste, kwasy organiczne (cytrynowy i jabłkowy), sole mineralne i witaminy (K, B1, B2, PP, i C). Poziomki są doskonałym owocem deserowym, jak również przydatnym na różnego rodzaju przetwory. Z 10 m² można zebrać w ciągu całego okresu wegetacyjnego do 6 kg owoców.
Obecnie w uprawie znajdują się tylko dwie odmiany, które też znalazły się w doborze dla ogrodów działkowych i przydomowych. Są to: Baron Solemacher i Rugia.
Baron Solemacher ma pokrój zwarty, wzrost roślin średnio silny. Liście ma mniejsze i jaśniejsze niż Rugia. Kwiaty obupłciowe. Łodyga kwiatostanowa długa, z małymi listkami, wyrastająca ponad liście. Rozłogów nie wytwarza. Wydaje owoce krótsze niż Rugia, bez zielonego wierzchołka, barwy czerwonej lub białożółtej. Miąższ owoców czerwonych jest jasnoróżowy, białych – zielonożółty, bardzo aromatyczny, smakiem przypominający poziomki leśne, a owoców białych z posmakiem muszkatołowym. Kielich jest odgięty i łatwo oddziela się od owocu. Owoce dojrzewają od połowy czerwca do końca października. Bardzo plenna.
Rugia ma wzrost średnio silny, bardzo wyrównany, pokrój zwarty, liście ciemnozielone, błyszczące, o długich ogonkach. Kwiaty obupłciowe, zebrane w kwiatostany, rozwijają się stopniowo przez dłuższy okres. Rozłogów nie wytwarza. Wydaje owoce wydłużone, ostro zakończone, intensywnie czerwone, przy wierzchołku żółtozielone, nawet u owoców dojrzałych. Miąższ kremowy, mało soczysty (tylko owoce przejrzałe są soczyste), aromatyczny, o smaku leśnej poziomki. Kielich odgięty, łatwo oddzielający się od owocu. Pierwsze owoce dojrzewają w połowie czerwca, ostatnie – jeszcze na początku listopada. Odmiana ta wymaga gleby wilgotnej, żyznej i dobrze nawożonej. Na starszych roślinach występują choroby grzybowe. Jest ona wyżej ceniona od poprzedniej.
Oprócz wyżej wymienionych odmian bezrozłogowych bywają również odmiany rozłogowe, np. nieznanego pochodzenia Perła Gotha. Wąsy, które wyrastają od połowy lipca do września i nie są usuwane, szybko zagęszczają plantację. Owoce wydają małe, kuliste, o barwie kremowożółtej. Miąższ zielonożółty, bardzo smaczny, aromatyczny. Owoce dojrzewają od czerwca do października.
Pod poziomki najlepiej przeznaczać miejsca, na których uprawiano poprzednio warzywa i włączać je do płodozmianu warzywnego, gdyż poziomki uprawia się na tym samym miejscu tylko przez 2 lata, a wyjątkowo dobrze pielęgnując – przez 3. Uprawa poziomek na tym samym miejscu przez dłuższy czas powoduje drobnienie owoców i zasychanie roślin oraz rozprzestrzenianie się chorób.
Przedplonem dla poziomek powinny być warzywa uprawiane na nawozie organicznym (oborniku, nawozie kurzym lub kompoście). W związku z tym po zebraniu warzyw trzeba glebę przekopać, rozrzucić nawozy mineralne: 20 dag superfosfatu i 25 dag siarczanu potasu lub soli potasowej na 10 m2. Jeżeli sadzimy poziomki na glebie nie nawożonej obornikiem, trzeba dawki zwiększyć do 40 dag na 10 m2. Następnie przekopaną glebę grabimy i wytyczamy rzędy do sadzenia poziomek. Wraz z obornikiem dajemy również nawozy mineralne: fosforowe i potasowe (12 dag siarczanu potasu i 6 dag superfosfatu potrójnego na 10 m2). Wiosną następnego roku trzeba naszą plantację zasilić dawką nawozów azotowych. Używa się saletry amonowej w dawce 8 dag na 10 m2, dzieląc ją na dwie części, z których pierwszą stosuje się przed kwitnieniem, a drugą po upływie trzech tygodni.
