Ochrona drzew na terenach budowy. Na placach budowy często dochodzi do uszkadzania drzew. Istnieje kilka przepisów, które powinny — przy ich respektowaniu — zapobiec uszkodzeniu drzew na budowach.
Ustawa z dnia 31.1.1961 r. (Prawo budowlane) Dz. U. nr 7/61 poz. 16 art. 46 p. 3 głosi m. in„ że istniejące drzewa i krzewy znajdujące się na placu budowy, jeżeli nie są przeznaczone do likwidacji, powinny być na czas robót budowlanych odpowiednio zabezpieczone. Najmniejsze wymagane odległości drzew i krzewów od budynków i urządzeń sieciowych określa Zarządzenie nr 5 Ministra Gospodarki Komunalnej. Dz. Bud. Nr 8/65 z dnia 4 lutego 1965 r. w sprawie ustanowienia normatywu technicznego ulic i placów miejskich:
Najmniejsze odległości zieleni od budynków i urządzeń (m)
do osi pni drzew | do krzewów | |
Od krawędzi ścian zewnętrznych obiektów budowlanych powyżej 7 m wysokości | 5,0 | 1,5 |
Od krawędzi ścian zewnętrznych obiektów budowlanych poniżej 7 m wysokości | 4,0 | 1,5 |
Od stopy lub wewnętrznej krawędzi ścianek podporowych stromych skarp, tarasów itp. | 1,0 | 0,5 |
Od ogrodzeń o wys. 2 m i więcej | 4,0 | 1,0 |
Od ogrodzeń do 2 m wysokości | 2,0 | 1,0 |
Od osi masztów i słupów sieci oświetleniowej, trakcyjnej, kolumn | 2,0 | – |
Od krawędzi ścieżek parkowych i ogrodowych | 0,75 | 0,40 |
Od sieci podziemnych a) od przewodu gazowego | 2,00 | 2,00 |
b) od przewodu sieci ciepłowniczej | 2,00 | 1,00 |
c) od przewodu wodociągowego i kanalizacyjnego | 1,00 | 1,00 |
d) od kabli elektrycznych | 1,5 | 0,8 |
e) od krawężnika jezdniowego | 2,0 | 0,5 |
Wyżej wymienione odległości odnoszą się do drzew z koroną nie większą niż 4 m średnicy.
Zarządzenie to w paragrafie 3.3.2. narzuca wykonanie uzupełniającego pomiaru wysokościowego projektowanej ulicy wraz z rzędnymi terenu istniejącego wartościowego drzewostanu. W tej samej ustawie ustala się, że w przypadku zapłytowania powierzchni należy sadzić w otwartych misach o wymiarach 1,5×1,5 m. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska Dz. U. Nr 4/73 poz. 29 z dnia 20.1.1973 r. dotyczy m.in. ustalenia miejsc realizacji inwestycji budowlanych oraz państwowego nadzoru budowlanego nad budownictwem powszechnym. Ponadto lokalnie w poszczególnych miastach ustanowione są przepisy o ochronie drzew, np. w Warszawie obowiązuje Rozporządzenie Prezydium Rady Narodowej m. st. Warszawy. Dz. Urzędowy nr 6 poz. 45 z dnia 13 marca w sprawie ochrony zieleni na obszarze m. st. Warszawy. Między innymi na obszarze tym zabrania się niszczenia w jakikolwiek sposób zieleni publicznej oraz ścinania i niszczenia w jakikolwiek sposób drzew bez względu na to, czyją stanowią one własność (§ 1).
W wypadku, gdy teren zajęty pod zieleń publiczną musi być w związku z robotami budowlanymi, rozbiórkowymi i inwestycyjnymi czasowo użytkowany, prowadzący te roboty obowiązany jest dopilnować, aby drzewostan był w należyty sposób zabezpieczony przed niszczeniem lub uszkodzeniem. Po ukończeniu robót zieleń powinna być przez przedsiębiorstwa budowlane prowadzące roboty doprowadzona — ich kosztem — do stanu należytego, a w szczególności teren powinien być zniwelowany, trawniki przekopane i obsiane, a wszelkie ewentualne uszkodzenia w drzewostanie naprawione (§ 2).
W razie potrzeby ścięcia drzewa, nawet częściowo uschniętego, użytkownik gruntu powinien uzyskać zezwolenie odpowiedniego wydziału gospodarki komunalnej. Wydział ten kwalifikuje drzewo do usunięcia w porozumieniu z przedstawicielem Ligi Ochrony Przyrody (§ 3).
Ze względu na rzadkie występowanie, 5 gatunków drzew, a mianowicie cis, limba, brzoza ojcowska, jarząb brekinia i jarząb szwedzki, objętych jest na terenie całego kraju ochroną gatunkową na podstawie Rozporządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 28 lutego 1957 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz. U. nr 15, poz. 78). Można stwierdzić, że istnieje dostatecznie dużo przepisów prawnych, aby zapewnić drzewom ochronę. Pełną jej skuteczność może jednak zapewnić świadome przestrzeganie przepisów oraz konsekwentne egzekwowanie tego przez czynniki odpowiedzialne za stan roślinności.