KOSACIEC – IRYS
Kosaciec, zwany irysem (Iris), jest bardzo popularną byliną, mającą kilkanaście gatunków uprawianych w naszych ogrodach. Zaletą kosaćców kłączowych jest dekoracyjność szablastych liści, które utrzymują się cały sezon, jeśli są dobrze uprawiane, oraz łatwość uprawy, dość duża szybkość rozmnażania się przez podział. Okres kwitnienia trwa od kwietnia do końca czerwca, a kwiaty kosaćców odznaczają się niezwykle dużą skalą barw. Większość odmian ma kwiaty dwubarwne.
Podziału kłączy dokonuje się w sierpniu lub wiosną albo jesienią. W trakcie przesadzania środkowe, półmartwe części kłączy należy usuwać, wysadzając części zdrowe. Można krajać kłącza, zostawiając nawet 1-2 oczka, przy czym płaszczyznę cięcia zaleca się zabezpieczyć warstwą sproszkowanego węgla drzewnego. Kosaćce udają się w każdej glebie ogrodowej, nie za suchej i nie za wilgotnej (na której należy sadzić jedynie syberyjskie i żółte), w słońcu kwitną pięknie, ale krócej. Sadzi się je na rabaty, niższe odmiany na obwódki.
Najpopularniejsze są kosaćce brodate (Iris barbata) o płatkach kwiatowych górnych tworzących kopułę i płatkach dolnych odgiętych w dół i zaopatrzonych u nasady w pasemko żółtych, pomarańczowych lub białych włosów – tzw. bródkę. Kwitnie w czerwcu. Najbardziej znane odmiany: Depute Nomblot – późna, wys. 120 cm, kwiaty wielkie, miedzianolila i Rheintraube – bardzo późna, wys. 90 cm, kwiaty lawendowoniebieskie.
Kosaciec Kaempfera (japoński) ma kwiaty duże, z mocno rozchylonymi płatkami. Rośliny dorastają do 30-60 cm, kwitną różnobarwnie w czerwcu – lipcu.
Na obwódki nadaje się kosaciec karłowy (Iris pumila hybrida) o wysokości 8-15 cm. Kwitnie wcześnie, w różnych kolorach: białym, żółtym, niebieskolila, ciemnopurpurowym.
Kosaciec syberyjski (Iris sibirica) wyrasta do wysokości 60-120 cm, kwiaty ma drobne, białe, niebieskie, fioletowe, liście’ wąskie, podobnie jak kosaciec wschodni (Iris orientalis). Ten ostatni ma zewnętrzne płatki okwiatu pozbawione szczotkowatych włosów ii kwiaty większe.
