Aksamitka (Tagetes)

AKSAMITKA

Aksamitka (Tagetes) stosowana jest do obsadzania obwódek na rabatach, a także na kwiat cięty. Ma charakterystyczny, dość ostry zapach, który nie wszyscy lubią. Są już jednak odmiany bez zapachu, a nawet o przyjemnej woni. Aksamitka dobrze rośnie prawie na każdej glebie, na stanowisku słonecznym, a nawet w półcieniu. Roślina ma łodygi grube lub cienkie, wzniesione, rozgałęzione. Liście pierzastodzielne, o brzegu regularnie ponacinanym. Koszyczki kwiatowe pojedyncze, półpełne lub pełne, osadzone pojedynczo na szypułkach. W koszyczku kwiaty języczkowe lub rurkowe w odcieniach barw: żółtej, pomarańczowej, brunatnoczerwonej lub dwubarwne.

Uprawiane są odmiany trzech gatunków aksamitki: aksamitka wzniesiona (Tagetes erecta) – dorasta do wysokości 40-100 cm, aksamitka rozpierzchła (Tagetes patula) – ma formy wysokie – 40-70 cm i karłowe – 20-30 cm, aksamitka wąskolistna (Tagetes tennifolia) dorastająca do wysokości 30 cm.

Aksamitkę wzniesioną, przeznaczoną na kwiat cięty, sadzi się w rozstawie 30X35 cm lub 40X50 cm. Rozróżnia się typ goździkowy – o kwiatach języczkowych z brzegami nieco sfalowanymi lub silnie fryzowanymi i typ chryzantemowy – o kwiatach rurkowych rozszerzonych i długich, o brzegach często postrzępionych; w koszyczku pierwsze okółki wygięte są na zewnątrz, środkowe sterczą ku górze.

Z odmian znane są: Alaska – wys. 60-80 cm, kwiatostany typu goździkowego, o średnicy 8-12 cm, kwiaty jasne, kremowożółte, Fancy Frills – wys. 65-80 cm, kwiatostany również typu goździkowego o średnicy 8-11 cm, kwiaty pomarańczowe, Fantastic – wys. 75 cm, kwiatostany typu chryzantemowego o średnicy 8-12 cm, kwiaty ciemnopomarańczowe. Hawaii (średnio wczesna) – wys. 80-90 cm, kwiatostany typu goździkowego o średnicy 10-15 cm, kwiaty lśniące, pomarańczowe, bezwonne. Mann in Mond (wczesna) – wys. 85-100 cm, kwiatostany typu goździkowego o średnicy 12 cm, kwiaty jasnokremowożółte. Mary Helen – wys. 60-75 cm, kwiatostany typu goździkowego o średnicy 9-12 cm, kwiaty cytrynowożółte. Real Gold (wczesna) – wys. 70-90 cm, kwiatostany typu goździkowego o średnicy 12-14 cm, kwiaty złotopomarańczowe. Titanin (wczesna) – wys. 65-80, kwiatostany typu goździkowego, o układzie luźnym, kwiaty pomarańczowe.

Formy karłowe osiągają wysokość 20-30 cm i mają zwarty pokrój. Kwiatostany duże, pełne, typu chryzantemowego o średnicy 6-8 cm. Koszyczki kwiatowe składają się z jednego okółka kwiatów języczkowych o brzegach sfalowanych i z kwiatów rurkowych. Z form karłowych wyróżniamy odmiany średnio wczesne: Cupido Gelb – jasno-żółte, Cupido Gold – złotożółte, Spun Gold – pokrój roślin wzniesiony, kwiaty złotożółte.

W obrębie aksamitki rozpierzchłej znajduje się wiele typów i odmian, które różnią się wysokością i budową kwiatostanów. Kwiatostany są pełne, jednobarwne, dwubarwne lub plamiste. Koszyczki kwiatowe składają się z kwiatów języczkowych i kwiatów rurkowych lub tylko z kwiatów języczkowych.

Odmiany z kwiatostanami budowy dachówkowej, pełne: Arlekin -wys. 15-20 cm, kwiaty języczkowe i kwiaty rurkowe dwubarwne, złotopomarańczowe z dużą plamą karmazynową u nasady, wczesna; Bonita Bolero – wys. 25 cm, kwiaty języczkowe żółtopomarańczowe z nieregularną plamą purpurowcczerwoną, wczesna; Bonita Carmen -wys. 25 cm, kwiaty języczkowe brunatnoczerwone z nieregularnymi plamami rdzawoczerwonymi, środek kwiatostanu z małymi plamami żółtymi, wczesna; Kotombina – wys. 20 cm, kwiaty języczkowe i nieliczne kwiaty rurkowe dwubarwne, żółtopomarańczowe z nieregularną plamą karmazynową, średnio wczesna; Mikrus – wys. 15-18 cm, kwiaty języczkowe i nieliczne kwiaty rurkowe pomarańczowe, wczesna.

Z innych odmian uprawiane są: King Tut – wys. 15-20 cm, kwiatostany pełne o średnicy 5 cm, dwubarwne, kwiaty języczkowe karmazynowe z obrzeżeniem żółtomiodowym, kwiaty rurkowe miodowo-żółte; Liliput Petite – wys. 20-25 cm, pokrój roślin półrozpierzchły, kwiatostany pełne, osadzone ponad liśćmi o średnicy 3-4 cm, ma kwiaty cytrynowożółte (Gelb Yellow), złotożółte (Gold) i pomarańczowe (Orange). Spry – wys. 20-25 cm, kwiatostany kuliste, pełne, o średnicy 3-4 cm, dwubarwne – kwiaty języczkowe w jednym okółku, barwy mahoniowoczerwonej, kwiaty rurkowe złotożółte. Tangerine -wys. 30-35 cm, typ kwiatostanu goździkowy. Pokrój rośliny zwarty, kwiatostany pełne o średnicy 4,5-5 cm, intensywnie pomarańczowe, wczesna.

Aksamitka wąskolistna ma pokrój roślin zwarty, kulisty, koszyczki kwiatowe pojedyncze, drobne, o średnicy 1,6-2 cm. Kwitnie obficie i długo.

Ma odmiany: Lulu – cytrynowożółte, Ursula – złotożółte z pomarańczową plamą u nasady płatków.