CYNIA WYTWORNA
Cynia wytworna (Zinnia elegans), zwana też jakobinką, uprawiana jest głównie na kwiat cięty. Ma łodygi grube, sztywne, kruche. Liście sercowato-jajowate lub wydłużone, szorstkie, ułożone naprzeciwlegle, obejmują łodygę. Kwiatostany, w formie koszyczka o średnicy 4-15 cm, mogą być pojedyncze lub pełne, o barwach: białej, kremowej, żółtej, pomarańczowej, złotożółtej, karminowej, różowej, szkarłatnej, czerwonej.
Cynie kwitną od lipca do października. Zakwitają mniej więcej po 3 miesiącach od chwili wysiania. Najczęściej uprawiane są cynie średniej wysokości (około 40 cm), nadające się na rabaty i do cięcia. Specjalnie przeznaczając na kwiat cięty, sadzi się odmiany wysokie (80-100 cm), o bardzo dużych kwiatach. Są też cynie karłowe (15-20 cm), tworzące zwarte, niemal kuliste krzaczki.
Cynie wymagają bardzo żyznej, dobrze nawiezionej i wilgotnej gleby i słonecznego stanowiska.
Nasiona wysiewamy w marcu lub w kwietniu do półciepłego inspektu (słabo ogrzewanego). Można też spróbować wysiać cynię pod koniec marca do skrzynek w mieszkaniu. Po wykiełkowaniu najpierw pojawiają się 2 liścienie, a następnie pierwszy liść. W tym momencie należy cynie pikować w rozstawie 5X5 cm. Dobrym sposobem przygotowania rozsady cynii jest wysadzanie siewek do doniczek, najlepiej ziemnych. W czasie wschodów i w fazie siewek należy utrzymać temperaturę około 18°C. Do gruntu na miejsca stałe wysadza się cynię w końcu maja, w rozstawie: dla odmian niskich – 15X20 cm, dla wysokich – 30X40 cm. Można też, jeśli nie zależy nam na wczesnym kwitnieniu, wysiewać ją w maju wprost do gruntu. Rośliny trzeba wówczas przerwać, zachowując podane wyżej odległości.
W wyniku hodowli otrzymano wiele form różniących się między sobą wielkością kwiatostanów, ułożeniem i kształtem kwiatów, a także siłą wzrostu roślin.
Rozróżniamy wśród nich:
Fl. Pl. Chrysantha – wys. 80-90 cm. Koszyczki kwiatowe duże o średnicy 12-15 cm, kwiaty języczkowe zwinięte w średnio grubą lub cienką „igłę”, fantazyjnie ułożone w środku koszyczka i sterczące ku górze. Odmiany: Blaze – kwiaty lśniące, szkarłatnopomarańczowe, Burpees Spielarten hybrida – mieszanka różnych barw, Empress -różowe, Floradale Scarlet – krwistoczerwone, Glamour Girls – mieszanka pastelowych barw, Red Man – szkarłatnoczerwone, Riverside Beauty – moreloworóżowe z lila nalotem, Sun God – złotożółte.
Fl. Pl. Dahliaeflora – wys. 80 cm. Kwiatostany pełne, o średnicy 10-12 cm, kwiaty języczkowe szerokie, ułożone dachówkowato, lekko wzniesione ku górze. Odmiany: Canary Bird – kwiaty kanarkowo-żółte, Coral Beauty – łososiowoszkarłatne. Eldorado – łososioworóżowe, Golden Dawn – lśniące, złotożółte, Golden State – pomarańczowe, Jowita – ciemnoczerwonoszkarłatne, Kirke – jasnożółte. Meteor – ciemne, karmazynowoczerwone, Oriole – pomarańczowe, Skarlet Flame – czerwonoszkarłatne. Will Rogers – lśniące, szkarłatnoczerwone.
Fl. Pl. Cupido – wys. 25-30 cm, koszyczki kwiatowe pełne i pół-pełne, budowy kulistej, o średnicy 4-5 cm, kwiaty języczkowe szerokie, ułożone dachówkowato, barwy szkarłatnej, pomarańczowej, żółtej, białej.
Fl. Pl. Kobold – wys. 40-60 cm, koszyczki kwiatowe pełne o średnicy 6 cm, kwiaty języczkowe szerokie, ułożone dachówkowato, w różnych barwach.
Fl. Pl. Early Wonder- wys. 60 cm. Kwiatostany pełne i półpełne, budowy półkolistej, o średnicy 5-6 cm, kwiaty języczkowe ułożone dachówkowato, różowe, czerwone i wiśniowe – w zależności od odmiany.
Fl. Pl. Thubelina – wys. 15-20 cm. Kwiatostany pełne, budowy kulistej o średnicy 3,5 – 5 cm, kwiaty języczkowe ułożone dachówkowato, barwy białej, żółtej, różowej, lawendowej, pomarańczowej, szkarłatnej.
