Cięcie jabłoni i grusz w sadach starych i zaniedbanych
Cięcie jabłoni i grusz w sadach starych i zaniedbanych.
Znaczny procent drzewostanu naszych sadów stanowią stare jabłonie i grusze w wieku 30—40 lat. Rosną one w luźnej rozstawie (100 —200 drzew/ha) i mają formę półpienną lub wysokopienną. W sadach tych doskonale wyniki daje metoda cięcia „na kształt parasola” wprowadzona u nas przed dwudziestu laty przez inż. M. Cegłowskiego w Sadowniczym Zakładzie Doświadczalnym w Sinołęce. Stąd też metoda ta zwana jest także ,,sinołęcką”.
Cięcie na kształt parasola polega na gruntownym obniżeniu koron starych drzew piennych lub półpiennych. Pierwszą czynnością jest usunięcie wierzchołka wraz z gałęziami wypełniającymi środek korony (rys.).
Rys. Obniżanie korony starej jabłoni.
Korona staje się wówczas niższa o połowę lub nawet o 2/3 i otwarta od góry. Niekiedy stare jabłonie, a jeszcze częściej grusze mają wykształcony przewodnik, na którym konary układają się w piętrach. Przewodnik trzeba wówczas skrócić o 1/3—2/3 pozostawiając jedynie od 1 do 2 pięter konarów, w liczbie od 5 do 7. Odległości między piętrami u podstawy konarów powinny wynosić mniej więcej 1 m, a na obwodzie korony około 2 m. Stare jabłonie znacznie częściej mają korony kotłowe z konarami zebranymi w jednym okółku. W tym przypadku usuwamy ze środka 1/3—2/3 konarów pozostawiając te, które bądź to mają położenie poziome, bądź też nawet zwisają w dół (rys.).
Rys. Cięcie wierzchołka starej gruszy.
Po wycięciu wierzchołka i środkowych gałęzi trzeba prześwietlić gałęzie na obwodzie korony. Rozluźniamy je do tego stopnia, aby żadna z nich nie krzyżowała się lub opierała na drugiej. Wykonując cięcie wiosną, warto pamiętać o liściach, owocach i przyrostach, które stanowić będą w ciągu lata znaczne obciążenie konarów.
Konary naginać się będą do dołu i nie powinny się pokładać na konarach niżej leżących. Odpowiednio przycięte drzewo powinno mieć nie więcej niż 4 m od ziemi do wierzchołka.
Niektóre odmiany jabłoni wymagają oprócz prześwietlania i obniżenia koron szczegółowego cięcia pędów owoconośnych. Do takich należą odmiany Landsberska, Wealthy, Oliwka Inflancka — wszystkie te, które w starszym wieku tworzą dużą ilość gałązek owoconośnych. Gałązki te trzeba częściowo przerzedzić i skrócić, aby zmniejszyć nieco liczbę pąków kwiatowych i ograniczyć wielkość plonu na korzyść jego jakości.
Po wykonaniu gruntownego cięcia w pierwszym roku zmienia się wkrótce kształt korony. Pozostawione dolne konary naginają się pod masą plonu w dół i korona przyjmuje kształt parasola. Jest to bardzo korzystne, bo wszystkie gałęzie wyeksponowane są do słońca, a równocześnie wiele z nich znajduje się w zasięgu rąk pracownika, stojącego na ziemi co umożliwia zrywanie owoców bez używania drabiny. Niskie drzewa ułatwiają cięcie w dalszych latach i umożliwiają skuteczne opryskiwanie.
Cięcie drzew w następnych latach jest inne niż w pierwszym roku. Konary pozostawione w pierwszym roku zostają zwykle przez cały okres eksploatacji drzew. Cięcie ogranicza się na tych konarach. Najbardziej pracochłonną czynnością jest usuwanie tak zwanych wilków, których wyrasta bardzo dużo u podstawy wszystkich konarów (rys.).
Rys. Cięcie wilków w następnych latach po obniżeniu korony jabłoni.
Wilki te na drzewkach luźnych i bardzo dobrze nasłonecznionych nie są w zasadzie szkodliwe, jednak pozostawione przez dwa lub trzy lata rozrastają się w nowe gałęzie i całkowicie wypełniają środek korony. Dlatego też muszą być one wycinane na gładko, przy samym konarze. Po cięciu odrastają niestety ponownie więc czynność tę trzeba powtarzać co roku (rys.).
Rys. Cięcie wilków w następnych latach po usunięciu wierzchołka gruszy.
Wilki wycina się wiosną podczas prześwietlania drzew. Można je jednak wyszarpywać w maju lub w czerwcu, albo też wycinać w lipcu i sierpniu. Cięcie letnie wilków daje lepsze rezultaty niż cięcie zimowe, bo ogranicza nieco ich wyrastanie. Cięcie letnie odsłaniając jeszcze bardziej środek korony przyspiesza wybarwienie jabłek.
W celu ograniczenia wyrastania wilków warto w pierwszym roku cięcia (kiedy usuwa się grube konary) posmarować rany farbą emulsyjną z dodatkiem 10% Pomonitu R 10 (120 ml Pomonitu na 1 litr fabry).
Duże odległości miedzy drze’wami w sadach starych zapewniają na ogół miejsce dla swobodnego rozrastania się drzew. Przy gęstości sadzenia 8X6 m lub 7X7 m może zachodzić niekiedy potrzeba ograniczenia rozwoju koron w kierunku międzyrzędzie. W takim przypadku trzeba skracać wierzchołki tych konarów, które wchodzą na uliczkę roboczą i utrudniają przejazdy maszyn.
