BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY PRZY PIELĘGNOWANIU DRZEW
Wykonywanie prac przy pielęgnowaniu drzew, a głównie w obrębie korony, oraz przy ścinaniu i karczowaniu drzew związane jest z poważnym niebezpieczeństwem. Najbardziej zagrożone są osoby wykonujące te prace, ale również narażone są na niebezpieczeństwo osoby postronne i otoczenie. Niebezpieczeństwo to wynika z następujących warunków i okoliczności:
1) używanie sprzętu mechanicznego, ostrych narzędzi i drabin itp.:
2) praca na znacznych wysokościach, często w bardzo niewygodnych pozycjach;
3) praca w sąsiedztwie przewodów elektrycznych i telekomunikacyjnych oraz kabli pod napięciem;
4) osłabienie pni i konarów drzew, często trudne do stwierdzenia;
5) używanie środków chemicznych do dezynfekcji i ochrony drzew;
6) możliwość kolizji z pojazdami, różnymi urządzeniami w otoczeniu oraz z przechodniami;
7) możliwość kolizji z różnymi urządzeniami podziemnymi (uzbrojenie terenu).
Istnienie tak licznych przyczyn zagrożenia podczas prac pielęgnacyjnych zmusza do świadomego przewidywania potencjalnego niebezpieczeństwa. Dlatego ścisłe przestrzeganie zasad bezpieczeństwa pracy podczas wykonywania tych czynności ma bardzo duże znaczenie.
Jeżeli prace wykonywane są przez specjalne brygady, zasady szkolenia i przestrzegania zasad bhp określa Ustawa o bezpieczeństwie i higienie pracy z dnia 30 marca 1965 r., Uchwała Prezydium Rządu nr 592 z dnia 1 sierpnia 1953 r., oraz Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej, Leśnictwa i Zdrowia z dn. 26 lutego 1953 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych przy pozyskiwaniu drewna, karpiny i żywicy (Dz. U. nr 20 poz. 78). Usuwanie drzew, gałęzi i krzewów spod linii niskiego i wysokiego napięcia dopuszczalne jest tylko w czasie obecności osoby upoważnionej zgodnie z Zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki z dn. 20 kwietnia 1960 r. (M.P. nr 38).
Zakład Zadrzewień i Zieleni Ligi Ochrony Przyrody w Warszawie ma od 1969 r. własne przepisy „w sprawie bezpieczeństwa pracy przy ścince, karczowaniu i pielęgnacji drzew”, stosowane w podległych brygadach pracowników. Przepisy te regulują zasady używania sprzętu, maszyn i narzędzi oraz określają zakres wymaganego przeszkolenia upoważniającego do wykonywania różnych prac. Dla operatorów podnośników i pił mechanicznych konieczne jest uzyskanie specjalnych uprawnień.
Wykonywanie prac pielęgnacyjnych na drzewach w sąsiedztwie linii elektrycznych, telefonicznych i budynków oraz nad jezdniami ulic i szos, wymaga uzgodnienia z odpowiednimi użytkownikami lub służbą nadzoru. We wszystkich przypadkach potencjalnego zagrożenia miejsca pracy powinny być odpowiednio zabezpieczone i oznaczone przez ustawienie barier, założenie sznurów, postawienie tablic ostrzegawczych itp. Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przy pielęgnowaniu drzew są następujące:
1) Pracownicy pracujący na dużych wysokościach powinni być w pełni sprawni fizycznie i nie wykazywać „lęku wysokości”, co musi być potwierdzone przez odpowiednie badania lekarskie.
Wiek tych pracowników nie powinien przekraczać 30 lat.
2) W czasie pracy trzeba uwzględniać warunki meteorologiczne, a w związku z tym śliskość szczebli drabin, gałęzi, kołysanie drzewa i drabin przy silnych wiatrach itp.
3) Przed wejściem na drzewo należy sprawdzić, czy nie istnieje niebezpieczeństwo łatwego odłamania konarów lub gałęzi na skutek rozkładu i wypróchnienia ich wnętrza. Jest to szczególnie prawdopodobne u starszych drzew o miękkim i kruchym drewnie, takich jak topole, klony itp. W przypadku porażenia drzewa pnia przez hubę, wskaźnikiem zagrożenia może być występowanie owocników tego grzyba:
4) Teren wokół drzewa powinien być uporządkowany i oczyszczony w celu ułatwienia dostępu.
5) Prace najlepiej wykonywać w grupach lub co najmniej przez 2 osoby, co umożliwia wzajemną pomoc i zabezpieczenie.
6) Narzędzia pracy powinny być bardzo mocne.
